Brąz
Brąz to stop miedzi z cyną lub innymi pierwiastkami, w którym zawartość miedzi wynosi 80-90%. Brąz ma szerokie zastosowanie w technologii, mimo że znano go już w starożytności, nadal jest szeroko wykorzystywany.
Właściwości brązu
Brąz jako materiał konstrukcyjny charakteryzuję się wysoką wytrzymałością, odpornością na korozję oraz ścieranie a także trwałością. Właściwości te przekładają się na zastosowania brązu:
Zastosowania brązu
Brąz ma szerokie zastosowania w technice. Używa się go do produkcji złączy do rur, armatury do łączenia rur ze stali nierdzewnej, jak również rur miedzianych. Podczas łączenia rur z różnych tworzyw istnieje niebezpieczeństwo powstania ogniwa elektrycznego, ale nie przy wykorzystaniu brązu, gdyż jest on materiałem neutralnym. Sprawdza się zarówno w instalacjach gazowych, jak i wodnych.
Stosowany jest również do odlewania części maszyn oraz dzwonów, ze względu na świetną wytrzymałość, trwałość oraz odporność na korozję.
Rodzaje brązu
Można wyróżnić kilka rodzajów brązów w zależności od tego, jakie dodatki stopowe zostały dodane do miedzi. Poniżej przedstawiamy trzy najpopularniejsze stopy:
Brąz berylowy
Brązy berylowe – w składzie mają 2% berylu i do 0,5% niklu, kobaltu oraz tytanu. Charakteryzują się wysoką odpornością na ścieranie, zużycie i korozję. Brązy berylowe stosuje się głównie do produkcji szczotek w silnikach elektrycznych, części pomp, sprężyn, narzędzi chirurgicznych.
Brąz aluminiowy
Brązy aluminiowe – zawierają od 5% do 11% aluminium. Mogą zawierać także inne pierwiastki stopowe. Wyróżnia je duża wytrzymałość i podwyższona twardość. Najczęściej stosuje się je do produkcji elementów napędów i armatury oraz łożysk ślizgowych.
Brąz krzemowy
Brązy krzemowe – dodatek krzemu wynosi w nich ok. 4,5%. Wykorzystuje się je do produkcji siatek, sprężyn, a także części narażonych na ścieranie.
Niektóre z tych stopów będą bardziej odpowiednie do obróbki plastycznej, a inne będą stosowane do odlewów:
Brązy do obróbki plastycznej charakteryzuję się wysoką wytrzymałością, odpornością na korozję oraz ścieranie. Stosuje się w nich mniejsze ilości dodatków stopowych w celu uzyskania lepszych właściwości plastycznych stopów.
Brązy odlewnicze charakteryzują się odpornością na korozję, ścieranie oraz dobrą skrawalnością, to na ogół stopy wieloskładnikowe, zawierające obok cyny inne pierwiastki: cynk, aluminium, ołów oraz fosfor.
Brąz jest sprzedawany zwykle w formie wyrobów hutniczych: blachy, taśm, prętów, drutów, rur; albo w formie odlewniczej gdzie oferuje się sztaby lub kęsy.